ABDEST RİSALESİ

Bilindiği üzere, insanın ilmihâlini öğrenmesi farzdır. Nitekim Enes ibni Mâlik (Radıyallahu Anh)dan rivayet edilen:

"İlim aramak her müslüman üzerine farzdır.”

(İbni Mâce, Mukaddime: 17 No:224, 1/81, Taberânî, el-Mu'cemii’lKebîr, No: 10439, 10/195, Beyhakî, Şu'abıı'l-İman, No: 1666, 1667, 2/254)hadîs-i şerifi de bu manadadır.

ABDEST RİSALESİ

Gerçi hadîs-i şerifte: ‘Tahsili farz olduğu bildirilen ilim”den hangi bilgilerin kastedildiği yolunda müteaddit yorumlar yapılmıştır. Çünkü bu kelime ile bütün ilimlerin kastedilmediği ma’lumdur.

Zira kişinin her ilim dalma çalışması mümkün de­ğildir. Farz olan bir şeyi yapmamak ise, azabı mucip bir haramdır.

Dolayısıyla bu takdirde bütün mü’minler farz olan bir ibadeti terk etmekle haram işlemiş sayılırlar ve bundan, hepsinin azaba müstahak olması gibi bir batıl netice çıkar.

Allâh-u Te'âlâ kullarına tâkatlan dışında bir teklif (güçlerinin yetmeyeceği bir yükümlülük) vermediği­ne göre, bu manada ilim arama sorumluluğunu kulla­rına yüklemediği anlaşılıyor. Bu sebeple İslam âlim­leri, buradaki ilimle ne kastedildiği hususunda çeşitli yorumlarda bulunmuşlardır.

Sindî (Rahimehullah) bu yorumlan şöyle naklediyor: Abdullâh ibni Mübarek Radıyallahu Anh. dan bu hadi­sin açıklamasını  istediklerinde:

"Hadîsin manası halkın sandığı gibi değildir. Mak­sat şudur: Kişinin dînî bir mesele hakkında müşkilatı olduğu zaman bunu halletmek için soruşturması ve öğrenmesi farzdır” demiştir.

Beyzavî (Rahimehullah) da: "Buradaki ilimden murad, kâinatın yaratıcısını tanımak, onun birliğini ve Rasûlüllâh s.a.v peygamber­liğini bilmek ve namazın nasıl ve ne gibi hükümler çerçevesinde kılınacağına dair bilgilerdir” demiştir.

Sevrî (Rahimehullah) ise: "Bu ilimden maksat; bil­memesi halinde kulun mazur sayılmadığı bilgilerdir” demiştir.

Beyhakî (Rahimehullah) da: "Ergenlik çağına varıp akıllı olan kişinin normal olarak bilmesi beklenen ve bilmemesi düşünülemeyen genel dînî bilgiler burada kastedilmiş olabilir.

Yahut faydalı olan ve ihtiyaç duyulan ilimlerin hepsi kastedilebilir.

Her ilim dalında ihtiyacı karşılayabilecek bir ce­maat temîni ve farz-ı kifâyenin îfasının sağlanması sorumluluğu bu hadiste bütün Müslümanlara veriliyor.

Herkes bu mes’ûliyet altındadır. Ancak işaret edilen toplum yetiştirilip hizmetlerin îfası sağlanınca diğer­lerinden farziyet ve sorumluluk kalkmış olur” demiştir.

Bazı âlimler: "Helal nzık talebi herkese farz oldu­ğu için helal ve haramı öğrenmek burada farz kılın­mış,” diye yorumlarken, bir kısmı da burada "Akaid” (inanç) ilminin murat olduğunu söylemiştir.

Ali el-Kârî (Rahimehullah) in beyanına göre, şârihler, bu ilimden maksadın, "Herkesin mutlaka öğren­mesi gereken itikat ilmiyle, abdest ve namazla iligili ilmihâl bilgisi” olduğunu söylemişlerdir.

Çünkü bunları öğrenmek, farz-ı ayın (büluğa er­miş her erkek ve kadına istisnasız farz) dır. İçtihat ve fetva mertebesine ulaşmak ise farz-ı kifâyedir, dolayı­sıyla bazılarının o mertebeye ulaşmasıyla farziyet di­ğerlerinden düşer.

İmâm-ı Sühreverdî (Kuddise Sırmhu) nun beyanı­na göre, bu ilimden maksat, "İhlâs ilmi” dir ki bu, ne­fisten gelecek âfetleri ve amelleri bozacak şeyleri bil­mekten ibarettir, zira ihlâs (amelleri sırf Allâh için yap­mak), emrolunan bir şey olduğuna göre onun yolunu öğrenmek te ayrıca farzdır.

Bu izahlar arasında en benimsenecek görüş, farz olan bu ilimden, İslâm’ın beş şartını öğrenme mana­sının kastedilmiş olmasıdır.

Tabii ki namaz ve oruç, zengin-fakir demeden herkesi ilgilendirdiği için onlar hakkındaki hükümleri bilmek her Müslümana farzdır.

Hac ve zekatın farziyetinde ise, zengin olmak, sağ­lıklı olmak ve yol güvencesi bulunmak gibi birtakım şartlar mevcut olduğundan, bu şartlan hâiz olan kimse­lerin bunlarla ilgili hükümleri de öğrenmeleri farzdır.

Ayrıca ticaret yapmak isteyenin de o işe başlama­dan evvel alış-verişle ilgili meseleleri öğrenmesi, yine böylece evlenecek kimsenin, nikâhla ilgili meseleleri bilmesi farz olur.

Tabii ki farzlar da yerine göre değişir, zira amelden evvel ilim farz olduğu gibi, ilim ve amelin içinde de ihlâslı olmak farzdır, amelden sonra da korku ve ümit arasında olmak farzdır. (Ali el-Kârî, Mirkatü’l-mefâtîh, 1/477) 

Bu izahlardan anlaşıldığı üzere, itikattan sonra tah­sili farz olan en mühim ilim, İslâm’ın beş şartı olup, onların en önemlisi namaz olduğuna göre, namazın anahtarı da temizlik olduğundan biz bu risaleyi bu ko­nuya ayırmayı münasip gördük.

Risalemiz başlıca beş bölümden ibarettir ki, bun­lar da "Tahâret, Abdest, Gusül, Teyemmüm ve Ka­dın halleri” dir.

Allâh-u Te‘âlâ’dan niyazımız, okuyan herkesi amele muvaffak kılmasıdır. Amin!..

Ey iman etmiş olan kimseler! Namaza kalk(mayı arzula)dığınız zaman (eğer abdestsizseniz), yüzlerinizi ve dirseklere kadar (kap­layın şekilde) ellerinizi yıkayın! Başlarınızı mesh edin, ayakla­rınızı da iki topuğa kadar (kapsayıcı şekilde yıkayın)!

Eğer (namaz kılmanız gerektiğinde) cünüp kimselerseniz, (boy abdesti alarak) iyice temizlenin!

Eğer siz (suyu kullanmanıza mâni olacak bir şekilde) hasta kim­seler yahut bir yolculuk üzere(bulunanlar) olduysanız veya siz­den biri(def-i hâcet yapıp da) abdest bozma yerinden geldiyse, ya da kadınlarla(cima etmek suretiyle) birbirinize dokunduysanız ve(abdest veya gusül almak için) bir su bulamadıysanız, o zaman temiz bir toprağa yönelin de yüzlerinizi ve ellerinizi onun bir kısmıyla(kaplar şekilde sıvazlayarak) meshedin. 

Allâh (sizi abdest, gusül ve teyemmüm gibi vazifelerle mükellef tutarak) sizin üzerinize en ufak bir güçlük yüklemek istemiyor. Velâkin O sizi iyice temizlemek ve üzerinize nimetini tamam­lamak istiyor, tâ ki siz(nimetlerine karşı) şükredesiniz!

(Mâide Sûresi:6)

ABDEST RİSALESİ

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM

Taharet (Temizlik) 15

Mutlak suyun hükmü 16

Mukayyet suyun hükmü   19

Pisliğin kısımları ve hükümleri 20

Helâ (tuvalet) âdâbı 23

istibrâ 26

istincâ 28

İKİNCİ BÖLÜM

Abdest 33

Abdestin fazileti hakkındaki hadîs-i şerifler 35

Abdestin müstakil bir ibadet oluşu 54

Abdestsizliğin necaset sayılmasının manası 57

Abdestin çeşitleri 60

Abdestin farzları 62,69

Çıplak ayağa meshetmek 81

Abdestin sünnetleri 90

Abdestin edepleri 118

Abdest duaları 119

Abdestten sonra okunacak dualar 123

Abdestin mekruhları 126

Abdesti bozan şeyler 128

Abdesti bozmayan şeyler 136

Abdestin alınışı 140

Özürlünün abdesti 141

Özürlünün hükmü 142

Özürlü ile ilgili meseleler 143

Meshetmek 146

Mestler üzerine meshin şartları 150

Çoraplar üzerine meshetmek 152

Mestler üzerine meshetmenin süresi 154

Meshi bozan şeyler 155

Sargı üzerine mesh 156

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Gusül 163

Cünüplükten yıkanmanın önemi 165

Guslii gerektiren şeyler 168

Guslü gerektirmeyen haller 174

Guslün farzları 175

Guslün sünnetleri 181

Guslün edepleri 186

Guslün mekrûhları 193

Sünnet olan boy abdestleri 198

Cünüp ve onun durumundaki hayızlı ve lohusa kadınlara haram olan şeyler 202

Muhtelif meseleler 206

Guslün hikmetleri 210

Cenazenin yıkanması 214

Cenaze yıkamanın hükmü 216

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Teyemmüm 223

Teyemmümün meşrûiyetine sebep olan hâdise 224

Teyemmümün bu ümmete mahsus oluşu: 228

Teyemmüm yapmayı meşru kılan sebepler 230

Mâ-i müsta'melin hükmü: 232

Teyemmümün neyle yapılacağı: 239

Teyemmümün farzları 240

Teyemmümün sünnetleri 242

Muhtelif meseleler: 243

Teyemmümün hangi hadesleri kaldıracağı: 245

Teyemmümü bozan şeyler 249

BEŞİNCİ BÖLÜM

Kadın halleri 255

Hayız müddeti 256

Nifas (Lohusalık) 259

Hayızlı ve nifaslı kadınlara haram olan şeyler 261

İstihâza 270

ABDEST RİSALESİ